Giai đoạn 2019 - 2024, nhiều chương trình, dự án phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS tỉnh Bình Thuận được các cấp, các ngành, địa phương quan tâm thực hiện với tổng kinh phí trên 600 tỷ đồng; trong đó, chủ yếu là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất nông lâm nghiệp, phát triển giáo dục đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống, chăm sóc sức khỏe nhân dân, thực hiện bình đẳng giới,…); Chương trình 135 (hỗ trợ cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo…).
Bên cạnh đó, chính sách tín dụng ưu đãi đã hỗ trợ 43,78 tỷ đồng cho 561 hộ đồng bào DTTS đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, tạo sinh kế, việc làm; công tác khuyến nông, khuyến lâm và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa trong sản xuất được quan tâm thực hiện thường xuyên giúp đồng bào DTTS nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, tỉnh Bình Thuận đã ban hành nhiều chính sách đặc thù để hỗ trợ đồng bào các DTTS phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, như: chính sách giao khoán bảo vệ rừng, chính sách về đầu tư ứng trước và trợ cước vận chuyển giống, vật tư. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo trong vùng đồng bào DTTS đã giảm từ hơn 10% (năm 2019) xuống còn 7,73% (đầu năm 2024); có 07/17 xã thuần vùng đồng bào DTTS được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới; 100% số xã, phường, thị trấn có đường ô tô đến trung tâm; 100% thôn, bản có nhà sinh hoạt cộng đồng. Những kết quả trên đã góp phần nâng cao chất lượng đời sống của đồng bào các DTTS, thúc đẩy sự phát triển bền vững và thay đổi diện mạo vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh.
Toàn tỉnh hiện có 01 trường trung học phổ thông dân tộc nội trú cấp tỉnh và 04 trường phổ thông dân tộc nội trú cấp huyện. Hệ thống trường, lớp vùng đồng bào DTTS được quan tâm đầu tư, nâng cấp theo hướng đạt chuẩn quốc gia, đáp ứng nhu cầu cho học sinh học tập 02 buổi/ngày; đội ngũ giáo viên ở các cấp học được chuẩn hoá, chất lượng dạy và học được nâng lên; đào tạo nghề, hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề, giới thiệu việc làm được thực hiện thường xuyên. Mạng lưới y tế tiếp tục được củng cố, cơ bản đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân tại chỗ; 100% xã có trạm y tế có bác sĩ, có nữ hộ sinh hoặc y sĩ sản nhi; tỷ lệ người dân được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 98,78%, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi giảm đáng kể.
Việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS cũng được quan tâm thực hiện có hiệu quả; một số hoạt động văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm được triển khai kết hợp với phát triển du lịch tại địa phương, như Lễ hội Katê, dệt thổ cẩm, sản xuất gốm. Các hoạt động văn hóa, thể thao, thông tin, truyền thông được tăng cường, thường xuyên tuyên truyền, vận động đồng bào các DTTS thực hiện tốt cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, xóa bỏ hủ tục, tập quán lạc hậu, góp phần vào xây dựng, phát triển văn hóa, con người Bình Thuận tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Tình hình chính trị, an ninh trật tự, an toàn xã hội vùng đồng bào DTTS cơ bản ổn định. Đặc biệt, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận đã tổ chức tổng kết và thống nhất ban hành tiếp tục thực hiện chủ trương kết nghĩa giữa các cơ quan, đơn vị cấp tỉnh, huyện với các xã thuần, thôn xen ghép đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh nhằm hỗ trợ, giúp đỡ các thôn, xã vùng đồng bào DTTS có điều kiện phát triển nhiều và mạnh hơn nữa (có 54 đơn vị cấp tỉnh kết nghĩa với 17 xã thuần đồng bào DTTS và 151 đơn vị cấp huyện kết nghĩa với 69 thôn vùng đồng bào DTTS). Những thành quả đó đã góp phần tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc và củng cố niềm tin của đồng bào các DTTS vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và địa phương.
Tuy nhiên, đời sống của một bộ phận đồng bào DTTS vẫn còn khó khăn, kết quả giảm nghèo có nhiều tiến bộ nhưng chưa thật sự vững chắc; tình trạng lấn chiếm, mua bán, sang nhượng đất trái phép trong vùng đồng bào DTTS vẫn còn xảy ra, việc sử dụng đất sản xuất có nơi hiệu quả chưa cao; việc ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có lúc có nơi hiệu quả chưa cao; an ninh trật tự vùng đồng bào DTTS vẫn còn tiềm ẩn các yếu tố bất ổn, phức tạp.
Tập huấn mô hình chăn nuôi cừu thích ứng với khí hậu nắng nóng tại xã Hàm Cần, huyện Hàm Thuận Nam
Vì vậy, để nâng cao hiệu quả công tác dân tộc trong giai đoạn tới, tỉnh Bình Thuận sẽ tập trung vào một số giải pháp: Đổi mới phương thức quản lý nhà nước về công tác dân tộc; phát động sâu rộng các phong trào thi đua yêu nước trong vùng đồng bào DTTS. Tăng cường đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc; có giải pháp hiệu quả về đào tạo, tạo việc làm, hướng dẫn ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi cho người dân vùng đồng bào DTTS; phát huy các nguồn vốn tín dụng hỗ trợ sản xuất, kinh doanh; thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe Nhân dân vùng đồng bào DTTS; giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng; đẩy mạnh công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc,...
Tỉnh sẽ tiếp tục củng cố hệ thống chính trị vùng đồng bào DTTS, tập trung tổ chức thành công Đại hội Đảng các cấp và sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; giữ vững ổn định chính trị, an ninh, trật tự an toàn xã hội trong vùng đồng bào DTTS. Đồng thời, tiếp tục phát huy vai trò, vị trí của các chức sắc tôn giáo, già làng, người có uy tín, nhân sĩ trí thức là người DTTS tham gia đóng góp vào các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Với những kết quả đạt được, cùng với sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận, tổ chức chính trị - xã hội các cấp, giai đoạn 2025 - 2030 vùng đồng bào DTTS tỉnh Bình Thuận sẽ tiếp tục có những bước phát triển tích cực và hiệu quả hơn, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các DTTS của tỉnh sẽ ngày càng ấm no, hạnh phúc hơn.